1η προτεραιότητα η θεωρία της ενεργού γήρανσης συνεχώς λαμβάνει έδαφος.
Η θεωρία της ενεργού γήρανσης έρχεται να ανατρέψει αρκετά από τα στερεότυπα της γήρανσης. Αρχικά, τα στερεότυπα επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι ηλικιωμένοι ενήλικες τον εαυτό τους, καθώς και πώς αντιμετωπίζονται οι ηλικιωμένοι ενήλικες από άλλους και την κοινωνία. Αυτά τα στερεότυπα εξισώνουν την ηλικίωση με την κάμψη.Τα στερεότυπα για τα γηρατειά ως καιρός μετανιώματος, απώλειας και λαχτάρας είναι μονόπλευρα. Συνεχή στοιχεία αποκαλύπτουν ότι η συναισθηματική ευημερία βελτιώνεται από την πρώιμη ενήλικη ζωή έως τη γήρανση.
Η θεωρία της ενεργού γήρανσης είναι αρκετά σύγχρονη. Στο σύνολο της βιβλιογραφίας, η σωματική και πνευματική άσκηση, η σωστή διατροφή, η κοινωνική δραστηριότητα και οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες αναφέρονται ως παρεμβάσεις για την καθυστέρηση αλλά και την υγεία του γήρατος. O ολοένα και μακροβιότερος πληθυσμός παρουσιάζει παγκόσμιες προκλήσεις και ευκαιρίες που επηρεάζουν κάθε πτυχή της ζωής μας, όπως η ευημερία, το περιβάλλον, η υγεία, η χρηματοδότηση, η στέγαση και η απασχόληση. Η βαθιά κατανόηση των δυνατοτήτων και των προκλήσεων της γήρανσης είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία της ανθρωπότητας και τη βιωσιμότητα της κοινωνίας.
Η θεωρία της ενεργού γήρανσης έρχεται ως αποτέλεσμα προοδευτικών ψυχολογικών θεωριών από παλαιότερα. Οι γεροντολόγοι που διατύπωσαν την σημαντικότατη θεωρία της δια βίου εξελικτικής προσέγγισης (Baltes,Reese & Lipset, 1980, και Baltes & Willis, 1977) κατέληξαν με τις τρεις αυτές αντικρουόμενες απόψεις
- Πρώτον, κυρίαρχη είναι η στερεότυπη άποψη, ότι η γήρανση είναι εξισωμένη με την κάμψη, σύμφωνα και με την υποστήριξη της παραδοσιακής ψυχαναλυτικής θεωρίας.
- Δεύτερον, υποστηρίζεται και η άποψη ότι οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν διαφέρουν στην ουσία από τους νέους. Η ηλικία δεν είναι υπεύθυνη για καμία ουσιαστική αλλαγή.
- Τρίτον,υποστηρίχθηκε από τους νεότερους ψυχαναλυτικούς, η τρίτη ηλικία διαφέρει από τις προηγούμενες διότι σ’ αυτή σημειώνεται αλλαγή, με την έννοια της ανέλιξης.
Η θεωρία της ενεργού γήρανσης έρχεται να ανατρέψει αρκετά!Κατάλληλες στρατηγικές αντιμετώπισης μπορούν να τροποποιήσουν τον αντίκτυπο των στρεσογόνων καταστάσεων και να αυξήσουν την ποιότητα ζωής των ατόμων της 3ης και 4ης ηλικίας με ή χωρίς άνοια. Μία από αυτές είναι η Ενεργός και η Ενσυνείδητη ωρίμανση (Mindful Ageing). Επομένως, τα στερεότυπα για τα γηρατειά ως καιρός μετανιώματος, απώλειας και λαχτάρας είναι μονόπλευρα και χρειάζεται να αμφισβητηθούν. Συνεχή στοιχεία αποκαλύπτουν ότι η συναισθηματική ευημερία βελτιώνεται από την πρώιμη ενήλικη ζωή έως τη γήρανση.
Η ενεργός γήρανση επιτρέπει στους ανθρώπους να συνειδητοποιούν τις δυνατότητές τους για σωματική, κοινωνική και ψυχική ευεξία καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής τους και να συμμετέχουν στην κοινωνία, παρέχοντάς τους επαρκή προστασία, ασφάλεια και φροντίδα όταν χρειάζονται. Η λέξη “ενεργός” αναφέρεται στη διαρκή συμμετοχή σε κοινωνικά, οικονομικά, πολιτιστικά, πνευματικά ζητήματα και ζητήματα που αφορούν τον πολίτη, όχι μόνο στην ικανότητα φυσικής δραστηριότητας ή συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό. Ζωτικής σημασίας είναι και η υιοθέτηση θετικών συμπεριφορών τρόπου ζωής, όπως είναι η ισορροπημένη διατροφή, η φυσική άσκηση, η αποφυγή του καπνίσματος και της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, καθώς και η ορθή χρήση των φαρμάκων.
Βασικά σημεία της θεωρίας της ενεργού γήρανσης:
- Συνεχής Συμμετοχή: Προωθεί τη συνεχή συμμετοχή σε κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές και πνευματικές δραστηριότητες.
- Σωματική, Κοινωνική και Ψυχική Ευημερία: Στόχος είναι η διατήρηση της σωματικής και ψυχικής υγείας, καθώς και η ενεργός κοινωνική συμμετοχή κατά τη διάρκεια της γήρανσης.
- Θετικές Συμπεριφορές: Η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών όπως η ισορροπημένη διατροφή, η φυσική άσκηση, η αποφυγή του καπνίσματος και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, είναι ζωτικής σημασίας.
- Διατήρηση Λειτουργιών: Η θεωρία τονίζει την ικανότητα διατήρησης υψηλών φυσικών, ψυχολογικών και κοινωνικών λειτουργιών, αντιμετωπίζοντας τη γήρανση ως μια φυσιολογική φάση της ζωής.
Εκτός, λοιπόν, από το παθολογικό γήρας (που φυσικά μπορεί να είναι υπαρκτό), υπάρχει και το φυσιολογικό γήρας, όπως υπάρχει και η ενεργή γήρανση, σύμφωνα με την οποία η φυσική και η ψυχολογική λειτουργία, καθώς επίσης και η κοινωνική συμμετοχή του ατόμου διατηρούνται υψηλές. Η έννοια της ενεργής γήρανσης υπογραμμίζει ότι η γήρανση δεν σημαίνει παρακμή ή απομόνωση, αλλά εξέλιξη. Σε μια εποχή όπου η ατομικότητα συχνά υπερτερεί, το να στραφεί κανείς στο «μαζί» μοιάζει με πράξη βαθιάς αναζήτησης. Ατενίζουμε το μέλλον πράττοντας!
